Câu hỏi:
Giúp em bài tập về nhà Ngữ văn lớp 9 câu hỏi như sau: Phân tích khổ thở đầu và cuối của bài thơ ” Đoàn thuyền đánh cá ” của nhà thơ Huy Cận
Trả lời 2:
Gia Sư Hoàng Khang gữi câu trả lời dành cho bạn:
Khổ 1: Cảnh ra khơi trong buổi hoàng hôn thật huy hoàng , tráng lệ
* 2 câu đầu : Thiên nhiên , vũ trụ
– Hình ảnh “ mặt trời xuống biển ” -> nhìn từ con thuyền đang ra khơi hoặc từ một hòn đảo vào lúc hoàng hôn …
– So sánh , nhân hóa và ẩn dụ “ sóng cài then , đêm sập cửa ” -> vũ trụ hiện lên như một ngôi nhà lớn , với màn đêm buông xuống là tấm cửa khổng lồ , những lượn sóng là then cửa …
-> Cảnh biển vào đêm thật đẹp , kì vĩ , tráng lệ như thần thoại đồng thời gợi sự gần gũi , thân quen , gợi sự bình yên đối với những người dân chài .
* 2 câu sau : Người lao động
– “ Đoàn thuyền ” -> cả tập thể đầy sức mạnh chứ không phải là một con thuyền đơn độc ra khơi
– Từ “ lại ” -> gợi sự đối lập : đất trời như chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi thì ngược lại , con người bắt đầu vào hoạt động -> vừa gợi thế chủ động của con người vừa diễn tả công việc lao động thường xuyên , liên tục .
– Hình ảnh “ câu hát căng buồm ” ẩn dụ biến cái ảo thành cái thực : câu hát tạo sức mạnh vật chất , góp gió căng buồm ra khơi
-> Khí thế mạnh mẽ của đoàn thuyền và niềm vui của người lao động .
=> Thiên nhiên như dọn dẹp để chuẩn bị nghỉ ngơi , ngược lại con người lại bắt đầu một chuyến ra khơi -> không khí lao động khẩn trương không quản ngày đêm để làm giàu cho quê hương đất nước .
Khổ cuối : Cảnh đoàn thuyền trở về trong bình minh
* 2 câu đầu : Quang cảnh chạy đua giữa đoàn thuyền với mặt trời
– Hình ảnh “ Câu hát căng buồm với gió khơi ” lặp lại như một điệp khúc ( thay từ “ với ” ) -> niềm vui , sự phấn khởi trước thành quả lao động gửi vào câu hát tạo sức mạnh cùng gió căng buồm cho thuyền trở về
– Từ “hát” -> lặp đi lặp lại như một điệp khúc của một bài ca lao động . Chữ “ hát ” xuất hiện bốn lần trong bài thơ , đem lại âm điệu tươi vui khỏe khoắn của một khúc ca lao động đầy hào hứng , say mê . Nếu như tiếng hát lúc trước thể hiện niềm vui khi lao động thì tiếng hát sau lại thể hiện sự phấn khởi vì kết quả lao động sau một đêm làm việc hăng say
– Hình ảnh hoán dụ , nhân hóa , nói quá “ Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời ” kĩ vĩ và tráng lệ -> đoàn thuyền trở về trong tư thế hào hùng : “ chạy đua ” thể hiện khí thế mạnh mẽ , sức lực vẫn dồi dào của người lao động
=> Cuộc chạy đua kì thú giữa con người với thiên nhiên .
* 2 câu cuối : Kết quả cuộc chạy đua
– Hình ảnh sóng đôi “ mặt trời đội biển / mắt cá huy hoàng ” khi mặt trời đội biển nhô lên , đoàn thuyền đã về bến , cá đã phơi đầy trên bãi -> đoàn thuyền đã về đích trước .
– ” mắt cả huy hoàng muôn dặm phơi ” -> ánh mặt trời phản chiếu lấp lánh trong hàng triệu mắt cá , điểm tô cho thành quả lao động thêm rực rỡ .
– Hình ảnh mặt trời , đoàn thuyền , câu hát vừa mở đầu , vừa khép lại bài thơ -> kết cấu đầu cuối tương ứng
-> Hoàn chỉnh một vòng quay của vũ trụ , một hành trình ra khơi đánh cá
-> Tạo sắc màu , âm hưởng mới : mặt trời của bình minh báo hiệu sự sống sinh sôi nảy nở , mở ra niềm tin về tương lai tươi sáng của cuộc sống mới .
=> Trong cuộc chạy đua , đoàn thuyền đầy ắp cá đã về đích trước trong niềm vui phơi phới . Ý thơ phảng phất không khí thần thoại , anh hùng ca , diễn tả sự chiến thắng của con người trước thiên nhiên , biên trời
# Chốt toàn đoạn : Bài ca lao động khép lại thật hùng tráng với cảnh đoàn thuyền đánh cá chiến thắng trở về trong bình minh rực rỡ , tráng lệ .
Trả lời 1:
Gia Sư Hoàng Khang gữi câu trả lời dành cho bạn:
Nếu như bài thơ “tiểu đội đội xe không kính” là bài ca về lòng dũng cảm, ý chí, trái tim thiết tha đối với Miền Nam, của những lái xe không kính thì “đoàn thuyền đánh cá” lại là khúc tráng ca về công cuộc lao động của con người trong công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc trong những năm đầu sau giải phóng.
Nếu các khổ thơ đầu nói về chuyến hành trình đánh cá gian lao và vất vả trong không khí tươi vui của đất nước, hân hoan tưng bừng cùng nhau thi đua với khung cảnh thiên nhiên đẹp đẽ thì khổ thơ cuối tác giả miêu tả cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong bình minh:
“Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.”
Huy Cận sử dụng biện pháp đầu cuối tương ứng. Câu đầu khổ cuối lặp lại với câu cuối khổ đầu như là điệp khúc của thơ ca. Như vậy câu hát đã theo hành trình của người dân chài lưới với niềm lạc quan, tin tưởng và vui sướng. Điều này nhấn mạnh niềm vui lao động làm giàu quê hương đất nước của người dân chài.
Đoàn thuyền trở về trong câu hát hân hoan, phấn khởi với những khoang thuyền đầy ắp cá với tư thế hào hùng khẩn trương “chạy đua cùng mặt trời” giành lấy thời gian, tranh thủ thời gian để lao động.Đoàn thuyền ở đây sánh ngang cùng vũ trụ, là hình ảnh hoán dụ để chỉ người dân trong tư thế sóng ngang cùng vũ trụ. Trong cuộc chạy đua này con người đã dành được chiến thắng. Khi “Mặt trời đội biển nhô màu mới” thì “Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.”
“Mặt trời đội biển nhô màu mới” là hình ảnh nhân hóa vẻ đẹp ngày mới như một huyền thoại rực rỡ. Ở đây ta bắt gặp một hình ảnh mặt trời khác không phải mặt trời của thiên nhiên mà là mặt trời của muôn loài mắt cá long lanh trong buổi bình minh. Ý thơ phảng phất không khí thần thoại , bản hùng ca lao động.
Câu kết đã diễn tả ánh mặt trời đã điểm tô cho những thành quả lao động thêm rực rỡ, muôn mắt cá như muôn mặt trời tỏa sáng huy hoàng, góp phần làm đẹp thêm trời biển quê hương. Đó là niềm vui chiến thắng, niềm vui đủ đầy khi được mùa tôm cá, niềm vinh quang bình dị của người lao động.
Qua khổ thơ ta thấy thuyền và người luôn nổi bật giữa vũ trụ và niềm vui chiến thắng cũng mang lại tầm vóc lớn lao. Văn chương Việt Nam sau năm 1945 không chỉ khắc họa hình ảnh các anh bộ đội cứu nước mà còn vẽ lên chân dung của những người lao động xây dựng xã hội chủ nghĩa. Bài thơ nói về những con người đang ngày đêm cống hiến sức lực của mình cho đất nước.
Nhà nghiên cứu Trần Đình Sử đã viết trong bình giảng các tác phẩm văn học lớp 9 rằng: “câu hát căng thuyền đưa buồm đi nay đưa thuyền về. Nhưng nó về với một tư thế mới: chạy đua cùng mặt trời và trong cuộc đua này, còn người đã về đích trước và giành chiến thắng . Khi mặt trời vừa đội biển mà lên đem màu đỏ sáng cho đất nước thì thuyền đã về bến từ lâu. Ánh sáng ban mai làm cho thành quả lao động trở nên rực rỡ, huy hoàng”.
Tác giả miêu tả đoàn thuyền đánh cá theo vòng tuần hoàn của thời gian, từ đêm hôm trước tới sáng ngày hôm sau. Và theo mạch cảm xúc của bài thơ đó là khúc hát vang vọng, ca ngợi tinh thần lao động hăng say để xây dựng quê hương đất nước, trở thành hậu phương vững chắc cho miền Nam ruột thịt.
